10.Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Etkinlik Cevapları

10.Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Etkinlik Cevapları Sayfa 15-30 Arası

S.15 **çme ve Değerlendirme Soruları

1.panel,saygı nezaket
2.y,d,y,d,y
3.b
4.C
5.D
6.TARTIŞMADA KURALLAR VARDIR MÜNAKAŞA DA YOKTUR....
7.KONU DIŞINA ÇIKMAMAYA...
8.TARAFSIZLIĞI

Sayfa 23
1.*güncel konular
*göndergesel
2.d,d,y
3.c
4.e

ünite sonu ölçme ve değerlendirme
1.d
2.a
3.c
4.d
5.e
6.b
7.a
8.e
9.d
10.e
11.e

Anlatıma Hazırlık
Sayfa 27
Hazırlık
1.Yarışmalara hazırlık yapmadan katılan bir sporcunun başarılı olup olmayacağını sebepleriyle açıklayınız.
Cevap:Başarılı olma ihtimali düşüktür;çünkü alt yapı olmalı zemin sağlam olmalı.
2.Duygu ve düşüncelerinizi sözlü olarak mı yoksa yazılı olarak mı daha rahat ifade edersiniz?
Cevap:Yazılı kişinin yüzüne söyleyemediğim şeyleri yazarak söyleyebilirim.
3.Duygu ve düşüncelerinizi ifade etmede okuduğunuz kitapların nasıl bir katkısı vardır?
Cevap:Kelime dağarcığımızı geliştirir.
4.’’Bakar kör’’ deyiminden hareketle, bakmak ile görmenin farkını açıklayınız.
Cevap:Bakmak =anlamak , görmek = aydınlatmak.
5.’’Kitap istikbale yollanan mektuptur.’’ Cemil Meriç’e ait bu sözden
anladıklarınızı birkaç paragraf halinde yazıp sınıfta okuyunuz.
Cevap: kitap okumak ilk başta faydasız görülür.anlık faydası olmasına
rağmen çok belirgin değildir.zaman geçtikçe, insan hayata atladıkça
okuduğunun faydasını görmeye başlar.bunu kendiside fark eder.istikbale
yol alan mektup derken bu kastedilir.
6.Hangi şair ve yazarların üslubunu beğendiğinizi nedenleriyle söyleyiniz.
Cevap:Reşat Nuri Gün tekin türkçeyi yalın halinde sade şekilde kullanması.

Sayfa 27
1.Etkinlik
’lirik şiir’’ hakkında hazırlık yapmadan bir metin yazınız.
Cevap: Lirik şiir: Toplumun hemen her kesimini ilgilendiren
sevinç,coşku veya acı gibi ortak duyguların veya aşk, ayrılık, özlem
gibi bireysel duyguların coşkulu bir tarzda işlendiği şiirlere lirik
şiir denir.
Bu konunun anlatımında kendinizi başarılı görüp görmediğinizi nedenleriyle söyleyiniz.
Cevap:Evet başarılı gördüm.

Sayfa 28
Sorular
1.’’Hüzünlü dönüş’’ adlı metinde yazar neyi, niçin, nasıl anlatmıştır?
Cevap:Peyami Safa hakkında anlatmıştır
2.Neyi, niçin ve nasıl anlatmak gerektiği üzerinde düşünmeden
konuşmanın ve yazmanın tutarlı olup olmayacağını nedenleriyle
belirtiniz.
Cevap:Anlatımın kanıtlayıcı yönü olması.
3.Yazar, metni hazırlarken hangi kaynaklara başvurmuştur?
Cevap:Peyami Safa hakkında bilgi bulunan kitaplardan ansiklopedilerden faydalanmıştır.
4.Kaynak gösterilmesi metni hangi yönlerden etkilemiştir?
Cevap:Kanıtlayıcı yönüyle.
5.Alıntı yapılan kaynakların ne şekilde verildiğini çeşitli kapıları inceleyerek söyleyiniz.
Cevapipnot şeklinde.

Sayfa 29
Sorular
1.metinde hangi konu üzerinde durulmuştur?
Cevap:istanbulun güzelliklerinden bahsedilmiştir.
2.yazarların konuya bakış açılarının aynı olup olmadığını açıklayınız.
Cevap:her yazarın bakış açısı farklıdır. Örneğin bir yazar bir konuya
ön yargılı yaklaşır farklı bir yazar ise o konuya farklı yaklaşır.
3.kültür birikiminin,deneyimin ve çevrenin anlatıma nasıl bir etkisi olduğunu açıklayınız.
Cevap:çok etkisi vardır.

Sayfa 30
2.etkinlik
 “gece ve “beş şehir” metinlerinde bütünlüğü sağlayan öğeleri bulunuz.
Bu öğelerin anlamlı bir birlik sağlayacak şekilde bir araya getirilip
getirilmediğini açıklayınız.
Cevap:anlamlı bir birlik sağlamazlar her yazının kendi teması ve ifade biçimi vardır.

Sayfa30
Sorular
1.”gençliğe hitabe”metninin hedef kitlesini ve yazılış amacını belirleyiniz
cevap:Türk gençlerine yazılmıştır.vatana sahip çıkmaları için
2.hedef kitlesinin ve yazılış amacının metnin anlatımını nasıl etkilediğini açıklayınız
cevap:hedef kitlesinin belli olması o kişiye karşı hitapta bulunması açısından önemlidir.
3.metinden Atatürk’ün tecrübelerini gösteren cümleleri bulunuz.
Cevap:seni,bu hazineden ,mahrum etmek isteyecek,dahi ve harici,bedhahların olacak.
4.bu metin sizde nasıl bir duygu uyandırdı?
Cevap:Atatürk’ün bize çalışmamız gerektiğini ve çalışmamı istediğini uyandırdı.

10.Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Etkinlik Cevapları Sayfa 31-34 Arası
Sayfa31
Sorular
1.metinden kişisel gözlemlerin anlatıma yansıtıldığı cümleleri gösteriniz.
Cevap:ben farkına varmıyorum,adanın tepesine doğru gittiklerini görürdüm,içim cız ederdi.
2.metinden hareketle anlatımda gözlemin önemini belirtiniz
cevap:gözlem olduğu zaman kanıtlayıcı olmuş olur.

Sayfa31
4.etkinlik
hangi metin ve konuşmalarda gözleme ihtiyaç duyulur.açıklayınız
cevap:her yazıda ihtiyaç duyulur(makale,gezi yazısı,deneme vb.)

sayfa 32
7.etkinlik
yine yalnızım bu sokaklarda gidiyorum bilmeden nereye gittiğimi
korkuyorum bana bakan o karanlık sokaklardan sanki üstüme üstüme
geliyor sokaklar.
O eski korkunç günlerden biriydi yine rüzgar ve yağmur bütün sinirini
çıkarırcasına nereye denk gelirse vuruyordu. Güneş eski güneş
değildi.bulutlar,onun güzelliğini kıskanır gibi üzerini
örtmüşlerdi.kazalar,çığlıklar, hasarlar hepsi bir aradaydı insanlar bu
felaketin bitmesini çaresizlikle beklediler.

32. sayfadaki metinler

SONSUZLUK BU MU?
Sokaktayım,kalabalık bir sokak arasında
Koşuyorum,etrafıma bakmadan koşuyorum
Yolumun ufukla kesişen noktasında
Sanki beni çağıran bir uçurum görüyorum
33. Sayfa 12.Etkinlik
Bu metinelrde bireysel zevk ve anlayışın etkisi büyüktür..yani bireysel
zevk ve anlayış yazarın eserine yansır..Çünkü Beş şehir ve Gece
metinlerinde İstanbul anlatılıyor..Fakat ikiside aynı değildir..Biiri
tarihi olarak bakıyor biri akşamki güzelliğini eserinde
yansıtıyor...Sonuç olarak:zevkler farklı olduğundan aynı konu
hakkındaki eserlerde farklı olur..

S.34 hazırlık soruları

1.Sevgi,aşk,özlem ,kıskançlık vb.
3.Sana kalmış.
4.Vatan millet aşkıyla yazılmış.Ayrıca şehitlere duyulan saygıve sevgi duygularıylada yazılmıştır.
5.İnsanların mutluluğa ihtiyaç duyduğu,özgür olmadan mutlu olunmayacağını ve mutluluğu paylaşmak deyimine deyinmiştir.
2. Çalışkanlık ve özgüven
Bütün insanlar yaşamlarını kontrol altında tutabilmek isteğindedirler.
Herkes daha başarılı olabileceği bir noktaya giden yolda bir yol
haritasına gereksinim duyar. Yani plan ve programa. İşte bu noktada
karşımıza iki önemli yapısal özellik çıkar; Özgüven ve bir işi başarma
azmi yani çalışkanlık. Gelgelim, hepimiz bizi şekillendiren
alışkanlıkların ve değerlerin ürünleriyiz. Biz ne denli başarma azmi ve
özgüvenle donatılmış olsak da çocukluktan başlayagelen
alışkanlıklarımız, çevrenin, ailenin, kültürel yapının etkileme gücü
ile bizde varolanı törpüleyip bilinci değil de bilinçaltını
güçlendirebiliyor.
Adam çalışkan, çalışkanlığı ile de bugün Türkiye'de futbol gündeminin
bir numaralı çalıştırıcısı. Bilerek veya bilmeyerek, bir insan için
çalışkanlığın en büyük değerlerden biri olduğunun ayırdında. Ayrıca
insanlık tarihine baktığımız zaman bütün büyük işleri çok çalışkan ve
azimli insanların başardığı da ortada. İster büyük kuruluşlara, bütün
büyük takımlara, büyük insanlara yakından bakın, onların ortak
özelliğinin azim ve iş disiplini olduğunu görürsünüz. Kıtaları
birleştiren köprülerden tutun da, insanın evreni keşfetmek için yaptığı
uzay yolculuklarına kadar bütün insan eylemlerinin esrarlı bir yanı
yoktur. Bunların hepsi, uzun süre planlı, programlı ve iş ahlakına
dayalı çalışmaların eseridir.
Söz konusu iş ahlakı olduğunda bir teknik direktör için taviz asla
yoktur. Belki başarı için başka alternatifler de vardır ama bunların
hiçbiri çalışkanlık kadar değerli ve sonuç alıcı değildir. Diğer
yolları seçmek, kolay yoldan başarı elde etmek, kestirmeden zengin
oluvermek anl***** gelir ki bu tür kazanımlar asla kalıcı ve uzun
ömürlü olamaz.
İmparatorumuz çalışkanlık gibi başarının en önemli unsuruna sahip
olduğu halde bazen yaşama doğru yerden başlamamanın sıkıntısını
yaşıyor. Bu durumu yerel maçlarda fazla sıkıntı yaratmıyor çünkü takımı
ile diğerleri arasında büyük farklar var. Ancak uluslararası maçlarda
bilinçaltı devreye girerek belki de istemediği halde birtakım
mazeretlerden medet umar duruma geliyor. Kazandığı prestijin yara
almaması için bir anda "Onların 18 yabancısı var benim ise kaybedecek
birşeyim yok" deyiveriyor. Bu belki de bir dil sürçmesi ama biz dil
sürçmelerinin biliçaltındaki gerçekleri dışa vurma yöntemi olduğunu
biliyoruz.
Koşullar ne olursa olsun bir teknik direktör insanı yetkinleştirenin iş
yani emek olduğu gerçeğini hiçbir zaman elden bırakmamalı. Ancak
çalışma ile elde edilen kazanımları üst düzeyde üretime dönüştürmenin
bir yolu da motivasyondur. Bir ekip birtakım mazeretlere sığınılarak
motive edilemez. Böyle anlarda teknik direktörün görevi oyuncularının
kapasitelerini sınırlamak değil onların içindeki potansiyeli açığa
çıkarmaktır. Yani insanlara yapabileceklerini düşünmedikleri şeyleri
yaptırabilmek. Bunun için de bugüne kadar elde edilen kazanımlarla
yetinmeden yaşamda olumlu değişikliklerle birlikte yeni ufuklara
yönelmek gerekiyor. Olumlu insan yeni hedeflere ve değişime bir fırsat
olarak bakar. İyi bir hoca zamanın çoğunu eylemle, azını ise şikayetle
geçirir. Şikayet edilen zaman ise, başka bir şey için kullanılabilecek
enerjinin ziyan edilmesidir.

10.Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Etkinlik Cevapları Sayfa 35-37 Arası
Sayfa 35
Sorular
1.hikayenin konusu nedir?
Cevap:hayattan bezmiş bir postacının işini yapmasıdır.
2.”Ömer-i tehi” hikayesinde hakim olan duygu nedir?
Cevap:yalnızlık
3. ”Ömer-i tehi” hikayesinde verilmek istenen duygu ve düşünceler hangi
kişi,yer,zaman ve bağlamla sınırlandırılıp somutlaştırılmıştır?
Cevap:yer=sokaktır.zaman=sabah vakitleridir.kişi=ömerdir.bağl am=ömerin isyanı

Sayfa36
1.etkinlik
1.şiirlerin temasını bulunuz.
Cevap:yalnızlık
2. ”Ömer-i tehi” hikayesi ile bu şiirleri tema bakımından karşılaştırınız
cevap: . ”Ömer-i tehi” hikayesinde de yalnızlıktan söz ediliyor fakat o düz yazı şeklinde yazılmıştır.
3.özgürlük,yaşama sevinci,ölüm,hoşgörü vb duygular tüm insanlarda ortak
olmasına rağmen bunların ifade ediliş biçimleri farklıdır.buna göre
metinlerdeki duyguların dile getiriliş yönünden karşılaştırınız.
Cevap:herkezin düşünceleri farklıdır. Her birinin yaşadıkları dönem farklıdır.
5.şiirde hangi duyulardan yararlanılmıştır.
Cevap:dokunma,işitme görme gibi duyulardan yararlanmıştır.

Sayfa 37
4.etkinlik

BAKIŞLAR
Yine benden yüksek bir not almıştı sınavda.Ne kadar çalışırsam
çalışıyım bir türlü geçemiyordum onu.Artık bu durumdan iyice sıkılmaya
başlamıştım.Ve bir karar aldım diğer sınavda onu kesinlikle geçecektim.
Sınav oldukça zordu.Yaptığım cevapları toplasak beş puan etmezdi ama
ben yine de geçecektim onu.Sınav sonrası öğretmenle beraber öğretmenler
odasına gittim.Biri sorarsa niye geldiğimi tebeşir almaya geldim
diyecektim.Ama hiçbir şey olmadı sınav kağıtlarının nereye konulduğunu
gördüm ve birkaç tebeşir alıp çıktım.Öğlen öğretmenler odası boşalınca
hemen içeri girdim ve sınav kağıtlarını çıkardım.Ve planım isimlerimizi
değiştirmekti... Öyle de yaptım ve çıktım odadan.Şimdi sıra sınav
sonuçları okunduğu gün onun suratını görmekti.
Ama öyle olmadı...O gün arka sıramı terk edip en öne oturdum öğretmenin
'aferin!' diyişini daha yakından duyabilmek için.Ve yazılılar
okunuyordu.'ali dört ! aferin!' , 'Aslı beş , aferin Aslı! '....' Ezgi
sıfır ! umarım bir dahakine çalışma sitilini değiştirirsin' . Dünya
başıma yıkıldı öyle utandım ki ama öğretmenin durumu anladığından değil
bakışlarından utandım.Bir daha da kıskanmadım kimseyi,ne zaman aklımdan
öle bir şey geçse hemen öğretmenin bakışları geldi gözümün önüne...

Anlatımda sınırlandırma
1.”sanat,psikolojik roman,eylül,edebiyat,roman”kav ramlarını genelden özele doğru sıralayınız.
Cevap:Eylül-psikolojik roman-roman-edebiyat-sanat
2.televizyonlarımıza ulaşan görüntülerin kalitesinde ileti,verici ve alıcının özellikleri ne kadar önemlidir?
Cevap:anlamak ve anlatmakla biter her şey
3.konu ve tür serbest bırakıldığında öğrencilerin çoğunun yazı yazarken zorlanmasının sebebi ne olabilir?
Cevap:öğrenciler zorlanır çünkü konu geneldir.örneğin sanat dense
öğrenci sanatı hangi konudan ele alsın mimari mi? Edebiyat mı? Müzik mi?
4.yazılara başlık konulmasının sebebi nedir?
Cevap: başlık yazının özetidir.
5.bir denizi bardağa döksen denizin alacağı yine bardak kadardır. Sözünden ne anlıyorsunuz.
Cevap: kapasite ne ise odur.
6.futbol sahasında çizgiler olmasaydı ne olurdu?
Cevap:belli kurallar olmazdı.

10.Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Etkinlik Cevapları Sayfa 39-44 Arası
sayfa 39'daki 2.metinin soruları
1. Soru: İyilik, uygun bir başlık olur.
2. Soru: İyilik teması başlık dışında yaşlı kadının genç doktoru
misafir etmesi ve trenden inecek yolcuları beklemesiyle
somutlaştırılmıştır.
3. Soru: Soyut olan temayı olay, kişiler, zaman ve anlatılan konu ile somutlaştırırız.

SAYFA 40 **ÇME DEĞERLENDİRME:

1).........davranışlar ve sözler.........
2)D-Y
3)E
SAYFA 41 **çme değerlendirme
1)etkili bir iletişim için dil gerekir.
2)en önemli öge dildir.cünkü dil olmassa ileişim sağlanmaz.

SAYFA 41

Hazırlık
1.etkili bir iletişimin gerçekleşmesi için neler gereklidir?
Cevap: dil,dilin doğru kullanılması
2.sizce iletişimde en önemli öğe hangisidir?
Cevap: en önemli öğe dildir.çünkü dil olmadan iletişim olmaz
3.anlatımda üslubunuzu amacınıza ve muhatabınıza göre değiştirir misiniz?
Cevap: Alıcının durumuna göre değiştirilir.Bunun nedeni ise anlatımı
daha etkili kılmak ve karsınızdakilerin sizi daha iyi anlamasıdır.

41.sayfa hazırlık soruları

1.dil,dilin doğru kullanılması
2.en önemli öge dildir.çünkü dil olmadan iletişim olmaz
3.alıcının durumuna göre iletişim değiştirilebilir

SAYFA 43 2.etkinlik

gönderici.....yazar....şair... .yok
ileti......?...........her şey sennde gizli diyor.....ruh ve beden arasındaki ilişki
kanal...yazı ile.....şair.....yazı
alıcı.....biz(okuyucular)..... okuyucular....okuyuc ular
sayfa 43 ölçme değerlendirme
1)Gönderici,alıcı,kanal,ileti ve şifre gibi iletişim ögeleri rol ve işleve göre şekillenir.
2)D--Y--Y
3)Doğrudan etkiler.Örn:bilgi vermek isteniyorsa önceden araştırma yapılır.Duygu vermek istiyorsa şiir yazar.
SAYFA 47. 6.etkinlik

1.METİN(HİKAYE)......ÖZNEL...D OĞRUDAN...SOMUT
2.METİN(ŞİİR)..........NESNEL. ...DOĞRUDAN....SOMUT
3.METİN.............ÖZNEL..... ....DOLAYLI......... .SOMUT
4.METİN.........ÖZNEL......DOĞ RUDAN............... SOMUT

Sayfa 44
Hazırlık
1. Dili geçmiş zaman eki:Eğer bir olay geçmişte yaşanmış ise ve bizde
bu olayı bizzat görmüşsek o olay anlatılırken hikaye geçmiş zamanı
kullanırız.
-Miş li geçmiş zaman:Olay yine geçmişte yaşanmışsa ama biz bunu
görmemiş başkasından duymuşsak o zaman rivayet geçmiş zaman eki
kullanılır.
2.-dönemin zihniyeti
-bireysel zevk ve anlayışlar
-dil ve uslup teknikleri
-anlatıcının bakış açısı
-anlatıcının tavrı
3.Trafikteki şöför için sıkıntı,sokak çocuğu için yalnızlık,çiftçi için sevinç,şair için bir ilham kaynağıdır.
1.etkinlik
İki ifadede doğrudur.İstanbul hem güzel hem de kalabalıktır.
2.etkinlik
Farklılığa dayanan ifadeler vardır.Tartışılabilir.

Biz birde bu metine başlık koyduk.''Hayata bakış açısı''

10.Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Etkinlik Cevapları Sayfa 45-47 Arası
Sayfa 45
1.1.metin tartışılır.2.metin tartışılmaz.
2.1.metin sanat yapmak amacıyla 2.metin bilgi vermek amacıyla yazılmıştır.
3.Anlatılır.Her yazar kendine doğrularına ve baakış açısına göre metin yazar.

3.etkinlik

Çay konulu öznel anlatım:Senin çayla ilgili düşüncelerin sevip sevmemen gibi..
Çay konulu nesnel anlatım:Çayın tarihçesini yazabilirsin.

4.etkinlikte aynı şekilde öznel analatımda kendi düşüncelerin nesnel anlatımda bilgi vermek (Kapadokya'nın tarihi)
Sayfa 46

1.soru
Senelerden beri leylek görmüyorum.
Geçen gün sokakta gölgeleri mor ve ........................ takırtısıyla durdum.
Senelerden beri hasret kaldığı......................g ülümsemesiyle gerilmişti.
Leylek yaz mevsimini kuşu değil bizzat yazdır.
Kırmızı gagasının takırtısı ,sese dönüşmüş bir sıcak temmuzdur.
2.soru
Sonradan öğrendik ki mısırlılar.................... ..öldürüyorlarmış.

Sayfa 47

6.etkinlik
1.metin :öznel,doğrudan ,soyut
2.metin:nesnel,dolaylı,somut
3.metin:nesnel,dolaylı,somut
4.metin:nesnel,dolaylı,somut
3.etkinlik

Susuz yaşam mümkün değildir.İnsan gıda almadan haftalarca
yaşayabilir.,fakat su içmeden birkaç gün yaşamını
sürdürebilir.Biyologlar "susuz hayat olmaz" derler. Bu insanın
biyolojik yapısının tartışmasız gerçeğidir.Antik çağda doktorlar
hastalarını suyla tedavi ederdi. Su en eski güzellik malzemesi ve en
iyi doğal ilaçtır. Temizler, canlandırır, zindeleştirir, güzelleştirir.
Yani su hayat iksiridir.
İnsan vücudunun %70’i sudan oluşmuştur.İnsan vücudu susuzluğa en fazla
3 gün dayanabilir.Su bize aynı zamanda doğal güzellik verir. Vücudu
temizler ve önemli besin maddelerini organlara taşır. Suyun içerdiği
mineraller ve eser miktardaki elementler dokular ve kemikler için
hayati önemi olan yapı taşlarıdır.
SU İLAÇTIR
• Su, vücudu içten temizler.Saç ,deri,tırnaklar bunların hepsinin sağlıklı ve temiz olması için suya ihtiyacımız vardır.
• Su,çok içildiğinde vücudun atıklardan temizlenmesini sağlar.
• Su, fazla içildiğinde sindirim sistemi ve metabolizma,böbrekler,kalp
ve dolaşım görevlerini daha iyi yaparlar.Bu da organlar ve özellikle
deri için iyidir.
• Su bize hayati önemi olan maddeleri sağlar.Taşıma aracı olan kan
olmasa vücudumuzda hücreler metabolizma işlemini devam ettiremezler.
Kan büyüme hücreleri ve organları hayati önemi olan maddelerle
besler.Ne kadar fazla su içersek ,kan daha iyi akar ve vücut
fonksiyonları daha iyi çalışır.
• Su, doyurur ve diyetlerde çok içilmelidir.
Bu yüzden içme ve kullanma suyu sürekli ve güvenilir bir şekilde temin
edilebilmelidir.İnsanların içme,kullanma endüstri ve tarımsal sulama
gibi ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra su çeşitli nitelik değişimlerine
yani kirlenmeye uğramaktadır.Ayrıca kullanılan su tekrar doğaya geri
verilmektedir.Bu nedenle içerik ve miktar açısından son derece kısıtlı
olan su kaynakları da kirlenmektedir.Kullanılma özellikleri yok olmakta
ve olumsuz sonuçlar açığa çıkmaktadır.
Bütün bunların sonucu olarak çevre temizliğine dikkat etmeliyiz.İçme
suyu kaynaklarımızın korunması daha uzun süre temiz ve sağlıklı su
içmemizi sağlar.Ayrıca depolarda sağlıklı şekilde toplanan sular
binalarda hidrofor depolarında bekletilmeden kullanılmalıdır.Hidrofor
depoları en az yılda bir defa temizlenip bakımı yapılmalıdır.Şebekede
basınç yeterli olduğu için hidrofor depoları kullanılmayıp içinde su
bekletilmektedir.Bu bekleyen su şebeke kesintilerinde bina içine
verilmektedir. Bu durum sakıncalıdır.Depoda bekleyen suyun belli
aralıklarla kullanılması ve suya devirdaim yaptırılması gereklidir.Aksi
takdirde hidrofor deposunda uzun süre bekleyen suyun özellikleri
değişebilir.Şebekeden sağlıklı bir şekilde gelen suyu temiz ve bakımlı
hidrofor depolarında toplayarak kullanmalıyız. Hidrofor depolarının
bakımı ve temizliğini KASKİ Genel Müdürlüğüne müracaat edildiği zaman
yapılmaktadır.

S.47

1)''bu nednle kuramsal olarak güney yarı küre,kuzzey yarım küreden daha
kısa ve daha sıcak yazlar,daha uzun ve daha soğuk kışlar geçirir''
''kuzey yarı küre güneşe yöneldiğinde kuzey yazları ortaya çıkar;kuzey kışlarındaysa güney yarı küre güneşe döner''
2)bütün cümleler olabilir.çünkü yazar öznel bir anlatım yapmış
3)1.metinde soyut kelimeler ve cümleler vardır.
2.metinde somut kelimeler vardır.
4)anlatımı güçlendirir.hayat etmemizi kafamızda o düşünceyi tasarlamamızı sağlar.
5)bence olay metinlerinde kullanılır.
6)metnin konusuna göre kişi anlatımını ona göre hazırlar ona göre düşünceler üretir

10.Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Etkinlik Cevapları Sayfa 48-54 Arası
S.48 **çme ve Değerlendirme
1.soru : (sırayla).somut,nesnel anlarım,öznel anlatım,dolaylı anlatım ,doğrudan anlatım.
2.soru : (sırayla) y,y
3.soru : E
4.soru : B
5.soru : B
6. Anlatımın öznel veya nesnel dolaylı doğrudan somut veya soyut olması bakımından etkiler
7.soru : Somut Anlatımda,görülen,işitilen duyularla algılanan warlıklardır.
Soyut Anlatımda,5 duyu ile işitilmeyen anlatımlardır..
sayfa 50
1)dilimiz metni daha sadedir çünkü fazla bilmediğimiz kelimeler yoktur
2)dilimiz metni sadedir lisansımız metni ise değildir
3)uzun cümleler onlamı olumsuz etkiler anlam bozukluklarına neden olur okuyucuyu sıkar
4)sanatsal ifadelerde anlatımı zorlaştırmaktadır
2. etkinlik
1)mütünasip-orantılı,uygun-aynı anlamda
2)meftun-gönül vermiş,tutkun-aynı anlamda kullanılmiştır

Sayfa.51
4.etkinlik

1: d
2:A-D
3:C
5:E
6:B
7:A
8:E
9: D
10 : D
11: E

5.etkinlik
1)a.telafusu kolay olan kelimeler
b.anlamı bilinen kelimeler
c.gereksiz sözcükler
d.yanlış anlamda kelimeler kullanılmaz
e.belirtisiz cümle olması
f.uzun dolanbaçlı cümle
2)Kapalı anlatım olarak
6.etkinlik
Dünyada kulağa en ziyad lisan İtalyanca veya Rumcadır.Fakat tecrübe
edenler dünyada kulağa en hoş gelen ve anlamayanları bile hayran eden
bir lisan varsa İstanbul'da ve devletin büyük şehirlerinde konuşulan
Türkçedir.
7.etkinlik

DENİZ YILDIZININ HİKAYESİ
'Bir adam, okyanus sahilinde yürüyüş yaparken, denize telaşla bir
şeyler atan birine rastlar. Biraz daha yaklaşınca, bu kişinin, sahile
vurmuş denizyıldızlarını denize attığını fark eder ve 'Niçin bu
denizyıldızlarını denize atıyorsunuz?' diye sorar. Topladıklarını
denize atmaya devam eden kişi, 'Yaşamaları için,' yanıtını verince,
adam şaşkınlıkla, 'İyi ama burada binlerce denizyıldızı var. Hepsini
atmanıza imkân yok. Sizin bunları denize atmanız neyi değiştirecek ki?'
der. Yerden bir denizyıldızı daha alıp denize atan kişi, 'Bak, onun
için çok şey değişti,' karşılığını verir' (alıntı)

S.54 ÇALIKUŞU İNCELEME SORULARI

1.CÜMLELER,PARAGRAFLAR,KELİMEL ER VS...DUVARDAKİ TAŞ VE HARÇLARIN YERİNİ TUTAR...
2.ANLAMLI CÜMLE OLMAYIŞININ NEDENİ EKLERİN KALDIRILMASIDIR.....
AKŞAM YAKLAŞIYOR,TEWPELERİN ARKASINDAKİ BOĞAZLARA KARANLIK ÇÖKMEYE BAŞLIYORDU..
*CÜMLENİN OLŞUMUNDA EKLERİN BÜYÜK ÖNEMİ VARDIR.EKSİZ CÜMLENİN ANLAŞILMASI GÜÇTÜR...

10.Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Etkinlik Cevapları Sayfa 55-60 Arası
sayfa 55 :3.etkinlik
kelimler arsında bir anlam ilişkisi olmadığı için.
5.etkinlik:
1-tek başına birşey ifade etmediği için belirsizlik ortaya çıkıyor.
2-bu cümlenin geçtiği paragrafa ihtiyaç duyarız.
6.etkinlik:
yolların ıssızlığının verdiği endişedir.
7.etkinlik:
bozulmuş dal,çıplak ayak,sel çukurları,seyrek fasılalar,uzun bıyıklı....
sayfa 56:8.etkinlik:
gri bulutlar-ağlayan bulut
siyah bulutlar-hüzünlü bulut

Sayfa 56
alışılmış
yanık sesli çıngırak
karanlığın çökmesi
sel çukurları
korku uyanması

alışılmamış
kırların yalnızlığı
inler gibi ses çıkaran kağnılar
sönük akisler

8.etkinlik
Alışılmış:Yanık sesli çıngırak, karanlığn çökmesi, sel çukurları, korku uyanması, ince sesli bir kadın.
Alışılmamış:Kırların yalnızlığı, inler gibi ses çıkaran kağnılar, sönük akisler.

S:59 **ÇME ve DEĞERLENDİRME

Boşluklar
1. Bağlaşıklık
2.Bağdaşıklık
3.Bağdaştırma
2.Soru Döktürmek Dökmek işini yamak İşlemek
Sallayan Hareket ettirmek Anımsatan, hatırlatan
Kansız Kanı olmayan cansız, soluk
İhtiyar Yaşlı Yorgun ve yavaş
3.Soru:Hafız Osman kelimesiyle başlayan cümleyle bağlaşıklık kurmuştur.
4.Soru:Yolumu kesen hangi yüzyıldı, kansız renkler, acele adımlar.
5.Soru:Etmezdi. Kimin İstanbul'un ilk şairri olduğunu anlayamıyoruz.
6.Soru D

Sayfa 60 daki hazırlık soruları
1.Paragrafların oluşturulması metni daha kolay anlamamızı sağlar.
2.Cümlelerin biririyle uyumlu olmasıyla oluşturulur.
3.Bir insan herşeyden önce düşünmesini bilmeklidir. Düşünmeyen insan
hiç bişey yapamaz yazıda böyledir işte yazı yazabilmek için her şeyden
önce düşünmek gerekir.

10.Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Etkinlik Cevapları Sayfa 62-63
sayfa 62-63 teki soruların cevapları
1.tema:doğa sevgisi
konu:**** davut'un gülen adaya duyduğu sevgi

2.gönderici (yazar)--------ileti(doğa sevgisi)--------kanal(gülen ada)-------alıcı (okuyucu)
bağlam(metin)
3.doğa sevgisi temasını okuyucuya iletmek amacıyla yazılmış ve okuyucuda bu temanın etkisi uyandırılmaya çalışılmıştır.

4.anlatıcı doğa sevgisi temasını **** davut'un gülen adaya olan
sevgisini konu edinerek vermeye çalışmış ve metni oluştururken
okuyucuda bu etkiyi uyandıracak bir anlatım şekli ve tutum
sergilemiştir.

5.**** davut'un gülen adaya duyduğu sevgiyi anlatmak amacıyla,bu anafikir etrafında oluşturulmuştur.

1.etkinlik
bir paragraf çıkarıdığı zaman metnin anlam bütünlüğünün bozulduğu fark
edilir.çünkü metni oluşturan paragraflar gerek yargı gerek anlam
bakımından metnin anlam bütünlüğünüde oluşturur.

2.etkinlik
paragrafta cümleler bir birimdir.belli bir bağlamda iletişime katılan
kelimeler,kelime grupları ve cümleler çeşitli yönlerden birbirlerinin
anlamını tamamlayarak bir anlatım birimi oluşturur.

3.etkinlik
iletişime katılan öğeler /gönderici,alıcı,ileti,kanal,ba ğlam),alıcıda
uyandırılmak istenen etki (tema,konu) ve anlatıcının konu veya nesne
karşısındaki tavrı (üslup,anlatım)anlatım türünü belirler.

4.etkinlik
Sanatsal Betimleme:
1.İzlenim kazandırmak amacıyla yazılır.
2.Değişik duyulara seslenen özel ayrıntılar üzerinde durulur.
3.Ayrıntılar sübjektif olarak verilir.
4.Amaç sanat yapmaktır.
Örnek metinler:s.91-92”İnce Memed” ve “Çarşı”

Açıklayıcı Betimleme:
1.Bilgi vermek amacıyla yazılır.
2.Genel ayrıntılar üzerinde durulur.
3. Ayrıntılar objektif (olduğu gibi)olarak verilir.
4.Amaç sanat yapmak için değil, bir konu hakkında bilgi vermektir.
5. Değişik duyulara seslenen özel ayrıntılar üzerinde durulmaz.
6.Betimlenecek varlığa kişisel duygu ve düşünceler katılmaz.
Örnek metinler: s.92”Akdeniz Bölgesi”

5.etkinlik
gülen ada hikayesinde kişiler tanıtılırken açıklama ve tanımlamaya
,gülen adanın özelliklerini verilirken betimlemeye ve hikayedeki
olaylar anlatılırken öykülemeye başvurularak metnin anlatım türünün
hikaye olması sağlanmıştır.metnin türünün oluşmasında anlatım türleri
önemli rol oynar.

6.etkinlik
yaşamın değişmez olduğunu sanmak açık bir yanılgıdır.

10.Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Etkinlik Cevapları Sayfa 64-67 Arası
sayfa 64 ve 65 ölçme ve değerlendirme soruları

1-a
2-d
3-d
4-c
5-c
6-a
7-a
8-b
9-b
10-b

S.67

1.A
2.C
3.E
4.C
5.B
6.E
7.B
8.A
9.B
10.A
11.C
12.B
13.E
14.E
15.E
16.E
17.A
18.D
19.E
20.B

10.Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Etkinlik Cevapları Sayfa 73
Sayfa 73

1.doğada gördüğümüz her varlığın ismi olduğu gibi her insanında bir
ismi vardır.isim insanı tanıtan ,diğer insanlardan ayıran bir unsurdur.

2.bilinmeyen varlıkların ismi ,zihinde bir çağrışım uyandırmaz.zihinde
çağrışımın uyanabilmesi için ,söylenen varlığın bilinmesi,daha önce
görülmüş yada biri tarafından anlatılmış olması gerekir.çağrışım ancak
bu şekilde gerçekleşir.

4.bir tiyatro eserinde kişiler ,mekan ve zaman ''olay''etrafında birleşir

5.tarihçi kaybedilmiş bir savaşı,kazanılmış gibi anlatamaz;çünkü
tarihçinin görevi gerçekleri tüm çıplaklığıyla ,değiştirmeden
aktarmaktır.roman yazarı ise ,hayal gücüne bağlı olarak olaylkarı
farklılaştırarak anlatabilir.

1 etkinlik
ÖRNEK:Ağır adamlarla kahveye girdi Hasan.Olanları düşündü bir
süre.Otursam mı oturmasam mı diye bir tereddüt geçirdi.Sonra oturdu bir
köşeye isteksiz.Babadan kalma tütün tabakasını çıkardı,kalınca bir
sigara sardı.Öyle dalmıştı ki masasına konan çay bardağının sesi bile
dikkatini çekmemişti.

Örnek :

Hamdi amcamı en son 1960-1961 yıllarında gördüm. Bir iş nedeniyle
Ankara'ya gelmişti. Beni görmeden gitmeyi içine sindirememiş, telefon
edip geleceğini söylemişti. Tıpkı çocukluğumda babamı beklediğim gibi,
camdan cama koşup gelişini bekledim. Uzun yıllar sonra birbirimizi
görüp konuşacaktık. Amca yeğen birbirimize sarıldık. Hem sevinçten hem
de annemi babamı anımsayıp ağladık. Çocuklarımı kucağına aldı. Onları
öpüp öpüp sevdi. Kardeşim Leman Hanım, bunları görseydi, dedi. O gün
onu son görüşüm oldu. **düğünü duyduğum zaman ne yapacağımı şaşırdım..

10.Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Etkinlik Cevapları Sayfa 98-102 Arası
Sayfa 98

17.etkinlik
-ev ve aile hakkında__parça bütün ilişkisi
*mecaz-ı mürsel
bir sözcüğü benzetme **acı gütmeden gerçek anl**ının dışında
kullanmaktır.bir başka deyişle :bir şeyin parçasını verip bütününü
kastetme ;bütününü verip parçasını kastetmedir.
dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilal(hilal)
olaya Konya büyük tepki gösterdi(konya)

18.etkinlik
*betimleme öğeleri çıkarılmış metin ile normal metin
karşılaştırıldığında betimleme öğeleri çıkarılmış metnin anlatımının
daha düz,daha kuru bir anlatım olduğu gözlenir.betimlemelerde
yapılan mecazlar ve benzetmelerle anlatıma kazandırılan ahenk,estetik
duyguların uyanmasında önemli rol oynar ayrıca yapılan betimlemelerle
anlatılan durum veya olayın zihinde canlandırılması sağlanarak anlatıma
gerçeklik katılır.

sayfa 99
görme:sallanıyor,geçiyor,sürü sürü,çekiliyor,loş,düşüyor,doğ uyor,cıvıl cıvıl,değiyor.
işitme:çığlık çığlık ,çekiç sesleri,çıngırak,laf atmalar,uğultu
dokunma:esiyor,serin serin,sıcak,ıslak
kokl**a:ter kokuları
tatma:yok

sayfa 100
*sıfatların çoğu çıkarılmış metinde bazı görsel öğelerin öne
çıkarılması gereken özellikleri verilmediği için metnin anlatım gücü
etkilenmiştir.
*bir,yayvan,ufacık,uzun,dağını k,bir,bir,patlak,sök ük,parça,bu,dört,yanı,duvarlı, tek,kat,basık
toprak,kalın,keskin,incecik,,a vuç,pis,bu,
*metindeki görsel öğelerin özellikleri öne çıkarıldığı için anlatım daha ahenkli,daha etkili ve daha gerçekçi bir hal almıştır.

21.etkinlik
*yapılan gözlem çalışmaları sonucunda gözlem yöntemleri hakkında şu sonuçlara varılır:
gözlem yöntemleri:
1.doğrudan gözlem(sınıf gözlemi)
2.hatırda kalmış olayları ve varlıkları hatırl**ayla yapılan gözlem
3.hayale dayanarak gerçekleştirilen gözlem

22.etkinlik:
*uzun ve geniş kanatları ,büyük ve geniş pençeleri ,keskin gözleriyle
asaley ve gücün sembolü olan kartallar ,asaletlerine yakışır şekilde
yükseklerde yaşar.usta bir avcı olan bu kuş ,yaşadığı yüksek yerlerden
keskin gözleriyle geniş bir alanı adeta radar gibi tarar ve bulduğu
avının üstüne hedefe kilitlenmiş bir füze gibi süzülür ,güçlü
pençeleriyle avını yakalar

SAYFA 101

23.ETKİNİLİK
ben onları numaralandırdım sırasıyla yazıyorum
1-açıklayıcı betimleme: hastalığın sebebini açıkladığından dolayı
2-tahlil: ruhsal çözümleme olduğu için
3-açıklayıcı betimleme: kendini açıkl**a, akrabalık bildirme
4-açıklayıcı betimleme: neden sonuç ilişkisi olduğu için
5-açıklayıcı betimleme: özelliğini belirttiği için
6-açıklayıcı betimleme: özelliğini belirttiği için
7-sanatsal betimleme: gecenin özelliğinden dolayı
8-açıkşayıcı betimleme: ağız boşluğunun özelliği verildiği için
9-tahlil: ruhsal çözümleme olduğu için
10-sanatsal betimleme: kişinin özelliğini betimlediği için

Sayfa 102

resimlerin betimlemelerini size bırakıyorum...
26.etkinlik:Bir Pazar akş**ı sokağın sessizliğinde ilerlerken,soğuğun
iliklerime kadar sızdığını hissetmek,o karanlık içerisinde geride
bıraktığım yerlerden sanki gelen sesleri duymak beni öyle ürkütüyordu,
öyle korkutuyordu ki bir an hayatın son bulduğu düşüncesine
kapıldım...Sanki bitmez bir kış akş**ıydı...
27.etkinlik:betimlemenin kullanıldığı türler:hikaye,roman,destan,şii r,gezi yazısı,deneme yazısı
28.etkinlik:deyim aktarması sel**lara durmuş.sel**l**a insana özgü birşeydir.aktarmanın türü insandan doğaya yapılmış.
aslan miyav demez kükrer t** tersi olması gerekli.
ay danlıyor gökyüzünden deyiminde gökyüzünden üstümüze yağmur yağar.doğadan doğaya.
aslanlarımız yani askerlerimiz demek gerekir.doğadan insana aktarım
güle naz bülbül eder güle naz insan naz eder bu yüzden insandan doğaya aktarım var...
29.etkinlik:1.si dönen insanı anlatıyor.bütün parça ilişkisini anlatıyor.
tencere derken içindekini kas ediyor...bütün parça ilişkisi.

10.Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Etkinlik Cevapları Sayfa 104-110 Arası
sayfa 104

31.etkinlik
*korkunç,biricik,soluk,iri,kas katı,geniş,derince,y eşilimtırak
*küçültme anl**ı taşıyan niteleme sıfatları:biricik,kısacık,deri nce,ekşimsi,yeşilimt ırak
*-cik,-ce,-msi,-mtırak ekleri sıfatlara küçültme anl**ı katan eklerdir.

sayfa 105 32.etkinlik

eşitlik:ceviz kadar,senin kadar
üstünlük:daha yeşil,daha büyük
en üstünlük:en büyük,en zararlı
aşırılık:çok çalışkan,pek güzel,pek nezih,pek sevimli

sayfa 105 33.etkinlik
her insan:belgisiz sıfat
herkes:belgisiz z**ir
hangi:soru sıfatı
hangileri:soru z**iri
bu:işaret sıfatı
buraya:işaret z**iri
o:işaret sıfatı
orası:işaret z**iri
yaşlı:sıfat
yaşlılara:z**ir

ölçme değerlendirme
1.açıklayıcı betimleme ve sanatsal betimleme
tahlil
simgesel betimleme

2.d
d

3.a
4.d
5.a
6.c
7.c
8.b
9.c
10.e
11.e
12.b
13.b
14.c
15.d
16.a
17.cümlesinde burun sözcüğünde insandan doğaya deyim aktarması
vardır.organ adı olan burun sözcüğü coğrafi bir terim olarak
kullanılmış ve insandan doğaya bir aktarma yapılmıştır.
18.ad aktarması uzun kol sözcükleriyle yapılmıştır.uzun kolla
kastedilen uzun kollu giysidir.cümlede parça -bütün ilişkisine dayalı
ad aktarması vardır.
19.betimlemeler yapılırken tasvir edilen varlığın özellikleri
ayrıntılarıyla verilmek istenir.varlıkların niteliklerini tanıtan
,onları belirten sözcük türleri de sıfatlardır.bu yüzden betimleme
yapılırken sıfatlardan yararlanılır.

Sayfa 110
1-bülbül şiirinin yazılış sebebini mehmet akif ersoy şöle açııklar:"Bu
manzume yazılırken Yunan istilası altındaki topraklarımıza,hususiye
ßursa'ya dair,elim haberler geliyordu;tetkikine de imkan yoktu."
3-şiirdeki imgler ** özellikleri;
sular zaten kararmıştı--akş**ın olması
ıssız bir karanlık--gece
hilkat kesilmiş lal--bütün varlıkların sessizliği
dönüp meziye tırmandım--geçmişi hatırl**ak
eninler çağlayıp durdu--inleyişler,iniltiler
ağaçlar,taşlar ürpermişti,güya Sür-ı Mehşer'di--kıy**at günü
hazan ağlar baharımda--kötü kader,nasipsizlik
4-metindeki ses benzerlikleri;kelime ** cümle düzeyindeki
tekrarlar,kafiyeler ve yapılan söz sanatları ahenk unsurları olarak
kullanılmıştır.
5-şiirdeki kelime ve cümle seviyesindeki tekrarlar anlatımı güçlendirmek **acıyla ahenk unsuru olarak kullanılmıştır.
6-şiirde İzmir'in işgali üzerinde duyulan üzüntü bülbülün feryatları
iLe dile getirilmeye çalışılmış ve şairi "ben" kelimesiyle "halkın"
duygularını dile getirmeye çalışılmıştır.
2.ETKİNLİK
şiirde geen "o,ne,sen,ben" szöcükleri isimlerin yerini kişi,soru ve
işaret yoluyla tutarak z**ir görevinde kullanılmıştır.ßu z**irler
isimlerin yerini tutarak ve kendilerinden önceki cümlelerle anl**
ilişkileri kurulmasını sağl**ak **acıyla metinde görev almıştır.
3.ETKİNLİK
vadiyi sarmıştı--kapl**ak
taşarken haşrolup beynimde--çok,fazla
zal**ın sinesinden fışkıran--çıkmak(ses)
eninler çağlayıp durdu--dev**lılık
kıy**etler koparmak--bağırmak
bir d**lacık göğsünde--çok küçük
hiç bilmez afakım--hayat
serilmiş gövdeler--insan .....

10.Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Etkinlik Cevapları Sayfa 111-114 Arası
sayfa 111 2. etkinlik

*şiirde geçen ''o,ne,sen,ben''sözcükleri ismlerin yerini kişi,soru ve
işaret yoluyla tutarak z**ir görevinde kullanılmıştır.bu z**irler
isimlerin yeri tutarak ve kendilerinden önceki cümlelerle anl**
ilişkileri kurulmasını sağl**ak **acıyla metinde görev almıştır.

sayfa 111 3. etkinlik

vadiyi sarmıştı.__kapl**ak
serilmiş gövdeler__insan
bir d**lacık göğsünde__çok küçük
zal**ın sinesinden fışkıran__çıkmak(ses)
hiç bilmez afakım__hayat

sayfa 111 4. etkinlik
*verilen şiirde geçen ilk çağ ırmakları,sedef eller,çağlar,katı bir
yalnızlık,yabancı,gök,ölü sözcük ve sözcük grupları kendi anl**larının
dışında farklı anl**lara gelecek şekilde ,çağrışım yapacak şekilde
kullanılmıştır.

sayfa 111 5. etkinlik
*''bülbül''ve ''yok gibi yaş**ak''şiirleri lirik bir anlatım
kullanılarak oluşturulmuş ve şiirlerde bir mutsuzluk teması
işlenmiştir.''bülbül''şiirleri nde izmir'in işgali üzerine duyulan
mutsuzluk ''yok gibi yaş**ak''şiirlerinde de yalnızlıktan kaynaklanan
bir mutsuzluk dile getirilmeye çalışılmıştır.

sayfa 111 6. etkinlik
*şiirde geçen ''ben ,sen,kendim''z**irleri kişi isimlerinin ;''bu,her
şey,bunlar ''z**irleride varlık isimlerinin yerini tutması için
kullanışmıştır.

sayfa 111 7. etkinlik
-*''kaç defa elime bir sopa alıp bunları önüme katarak kendi ormanlarına doğru sürmek arzusunu duydum.
*onun için değilmidir ki ben araların da dolaşıken kaba kaba
sırıtırlardı ve sağ tarafımda bir boş torba gibi sallanan yenimle
oyn**aya kalkışırlardı.

*zira sağ kolumu,ben onlar için kaybettim.
----metinde kullanılan z**irler,isimlerin yerini tutarak cümleler arasındaki anl** ilişkisinin kurulmasını sağl**ıştır.

sayfa 112 8. etkinlik
şahıs z**irleri
teklik:sen,ben,o,kendi,kendim
çokluk nlar

işaret z**iri
teklik:bu,şu,o,bura
çokluk:bunlar

belgisiz z**ir
teklik:bütün kimse,hiç kimse,herkes
çokluk:yok.

soru z**iri
teklik:ne
çokluk:neler

-isimlerin yerini kişi,işaret,belgisizlik ve soru yoluyla tutan z**irler bu ayrıma göre sınıflandırılır.

-z**irler metin içindeki isimlerin yerini tutarak ,cümleler arasında anl** ilgisi kurulmasında görev alır.

4 ve 5.metin soruları
*sen ben o şiiri üç şahıs arasındaki bağl**da verilmiş ve metni
oluşturan parçalar bu üç şahıs arasındaki ilşikileri verecek şekilde
biraraya getirilmiştir.

*dünyanın bütün çiçekleri şiiri öğretmen -öğrenci bağl**ında verilmiş
ve şiiri oluşturan parçalar öğretmen-öğrenci arasındaki bu sevgi bağını
verecek şekilde birarya getirilmiştir.

sayfa 113. 9.etkinlik
*''sen.ben.o ''şiirindeki şahıs z**irleri:ben,sen,o__tekil
*dünyanın bütün çiçekleri şiirindeki şahıs z**irleri:
ben:tekil
siz,onlar:çoğul
----*kişi z**irleri ,kişi isimlerinin yerine kullanılan
z**irlerdir.dolayısıyla bir isme bağlı olmadan bütün kişileri
karşılayabilirler.kaps**ları isimlerden çok daha geniştir.gerektiğinde
bütün isimleri ifade ederler.

sayfa 114 10.etkinlik
*şiirdeki şahıs z**irler:''ben,bizve kendim''dir.
*kendim dönüşlülük z**iri ,ben z**irini pekiştiren z**irdir.
*kendi dönüşlülük z**irinin şahıs z**iriyle birlikte kullanılması anl**ının pekiştirilmesini sağlar.
*yaşlı ad** kendi kendine gülüyordu.
bunu sen kendin istedin.
*saygı anl**ında ''sen''yerine ''siz''z**iri kullanılabilir.
''siz önden buyurun''
övünme **acıyla ''ben'' yerine''biz''z**iri kullanılabilir.
bizmde bir bildiğimiz var.

10.Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Etkinlik Cevapları Sayfa 115-125 Arası
Sayfa 115 7.ve 8.metnin soruları
1.beni unutma şiirindeki şair''sevdiği''kişiye, ''bizim memleket''şiirinde ise şair ''memleketinin insanlarına''seslenmektedir.
2.bu şiirlerin yazılış **acı duyguları harekete geçirmektir.
3.'bizim memleket''şiirinde
vatan sevgisi iyimser bir şekilde , bülbül şiirnde ise kar**sar bir şekilde ele alınmıştır.

sayfa 115 11.etkinlik
*şairler içinde bulundukları ruh hallerine göre aynı duyguyu farklı yorumlarla dile getirebilirler.

daha çok haber kipleri kullanılmıştır.

sayfa 115 12.etkinlik

*beni unutma ve bizim memleket şiirlerindeki varlıkların yerini işaret
yoluyla tutan veya varlıkları işaret yoluyla belirten sözcükler:

o saatler -işaret sıfatı (varlığı işaret yolula belirtiyor.)
o çılgın rüzgar-işaret sıfatı (varlığı işaret yolula belirtiyor.)
şu yollar-işaret sıfatı (varlığı işaret yolula belirtiyor.)
o iller-işaret sıfatı (varlığı işaret yolula belirtiyor.)
orada -işaret z**iri (varlığın yerini işaret yolula tutuyor.)

sayfa 115 13.etkinlik
-metinde geçen işaret z**irleri ve işaret sıfatları:

işaret sıfatları
bu tükenmez musiki
bu orman
o alev gömleği
bu yağmur
bu kıldan ince yağmur
bu rüzgar
bu has ekmek

işaret z**iri

orada
bunlar göz pınarları
bunlar göz yaylası
bu mu

sayfa 116 14.etkinlik
*bu
işaret z**iri:bu,diğerinden daha güzel.
işaret sıfatı:bu kitap daha güzel.

*şu
işaret z**iri:şu,benim arkadaşım.
işaret sıfatı:şu ad** az önce seni sordu.

*o
işaret z**iri,bizim arab**ız.
işaret sıfatı araba bizim.

*böyle
işaret z**iri:ben de böylesini görmedim.
işaret sıfatı:böyle insanlarla karşılaşınca dikkatli ol.

sayfa 116 15.etkinlik

*bu düşünceler içerisinde gecenin karanlık saatlerinde yalnız başıma
yürüyordum.böyle birşey nasıl olabilirdi?bütün bu olanlar hayata olan
bağlılığımı azaltmıştı.böyle şeyler demek ki herkesin başına bu şekilde
gelebiliyormuş.

sayfa 116 16.etkinlik
*''onlarla ağl**ış ,onlarla gülmüşüm__onlar(türküler)insan dışı varlığın yerini tutmuştur.

*o gitmek istedi.__o(çocuk)insanın yerini tutmuştur.

*bir şey var sanki onu soruyorum.__o (nesne)insan dışı varlığın yerini tutmuştur.

sayfa 117 9.metin soruları

1.yazar içindeki duyguları belirtmek için metni yazmıştır.
2.yazar metinde kişisel duygularını dile getirmiştir.
3.metnin teması ''sevgi''dir.metindeki sevgi temasını işlemek için cümleler bir araya getirilmiştir.
4.metinde geçen ''kimsiniz,neye''sözcükler ismin yerini soru yoluyla tutan sözcüklerdir.

sayfa 117 17.etkinlik
*şiirlerde ,öykü,roman ve tiyatro eserlerindeki içe dönük konuşmalarda coşku ve heyecana bağlı anlatım kullanılır.
*lirik anlatımla oluşturulmuş metinlerde dil heyecana bağlı işlevinde kullanılır.
''nihayet gönlüme baharı getiren sesiniz.
''benim ezeli melikem''gibi

sayfa 125
inceleme
1.çanakkale destanı metnide çanakkale savaşı ve savaşa katılanlar
,savaşın önemi ve büyüklüğü vurgulanacak şekilde destansı bir anlatımla
ele alınmıştır.
2.şair şiirinde çanakkale savaşına ve savaşa katılan kişilerin
özelliklerine (ırkları,renkleri)değinmiş,sav aşta yaşanılan olaylara
olağanüstünlükler katarak destansı bir anlatımla konuyu işlemiştir.
3.verilen şiirde çanakkale savaşı destansı bir anlatımla ele alınmış
,adeta savaş sahnesi ,savaşın büyüklüğü ve dehşeti gözler önünde
canlandırılmaya çalışılmıştır.

sayfa 125 5.etkinlik
*şiirde iş,oluş,hareket bildiren kelimelere örnekler;
''yükleniyor-diksem-sarılmış-gelmiş-veriyor-saçıyor-yırtılmasa-kustu-edecek-ettin-dedirir''gibi..

görülen geçmiş z**an:kuştu,döktü,dedi,çiğnetm edi,ettin,parçaladın
öğrenilen geçmiş z**an:sarılmış,uzanmış,gelmiş, durmuş
şimdiki z**an:kaynıyor,duruyor,bakıyor sun,parçalıyor,kaldı rıyor, yükleniyor
gelecek z**an:edecek,taşacaksın,çiğnet meyecek
geniş z**an:eder,bilmem,ister,boşanı r,siner,dedirir

dilek kipleri
istek kipi:gömelim
şart kipi lmasa,duys**,diksem,uzats**,ça ts**,bekletsem ,etse m,sars**,öpse,baksan
gereklilik kipi:yok
emir kipi:seyret,gel,kazsın,isteme, çiğnetme

sayfa 125 6.etkinlik

metindeki fiiler
verdi:görülen geçmiş z**an,3.tekil kişi
ilettiler:görülen geçmiş z**an,3.çoğul kişi
çöktü:görülen geçmiş z**an,3.tekil kişi
yat:emir kipi,2.tekil kişi
duydu:görülen geçmiş z**an,3.tekil kişi
geliyordu:şimdiki zmanın hikayesi,3.tekil kişi
oyalanmasın:emir kipi,3.tekil kişi
gösterelim:istek kipi,1.çoğul kişi
çıkarmayalım:istek kipi,1.çoğul kişi
*bir cümledeki yargının ,,cümleyi söyleyenin niyeti açısından kazandığı özelliğe göre kip ve kişi ekleri önem kazanır.
*okunan destansı anlatımla oluşturulmuş metinlerde

10.Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Etkinlik Cevapları Sayfa 126-128 Arası
sayfa 126 7.etkinlik

anl**larına göre fiiller
kılış fiileri(nesne alabilen fiil)
aldı-buyur etti-derim-alır-dersiniz-bas-düşürdün-ver-çevrildi-kurarlar

durum fiileri(nesne almayan fiil)
oturmadı-baktılar-başladı-dedi-döndü-saldıracaklar-konuştu

oluş fiileri(öznedeki değişimin z**anla fark edildiği fiil)

unut-ol-ittifak eyle

sayfa 127 2 ve 3.metin
1.''kanije kalesinin fethi ''metnindeki kanije kalesinin fethi konusu
gerçekçi bir diile ele alınmıştır.''genç osman''metninde de bağdat'ın
fethine katılan genç osman adlı bir asker konu edinilmiştir.

2.''kanije kalesinin fethi''metni tarihi bilgilere dayanılarak gerçekçi
bir dille işlendiği için gerçekçi bir özellik kazanmıştır.''genç osman
''metni ise tarihi bir olayı destansı bir anlatımla ele aldığı için
daha etkileyicidir.

3.''kanije kalesinin fethi''metni tarihi bir olay hakkında bilgi vermek
için yazılmıştır.bu yüzden sade,gerçekçi bir anlatımı vardır.''genç
osman ''metninde de tarihi bir olay anlatılmış fakat bu anlatıma
yiğitçe,destansı bir anlatım katıldığı için anlatım daha etkileyici
olmuştur.

sayfa 127 8.etkinlik

isim -fiiler (-ma,-iş-mak)
olmak,çıkmak,kurmayı

sıfat fiilller( acak,-an-ası-dık-maz-miş)
geçtiği,işlediği,olduğu,bulund uğu,planlayan,buluna n,dediğin,gittiği

zarf fiiler (ıp-ince-arak-ken-madan-dıkça-maksızın-r-maz vb
çıkıp,üzereyken,geçirerek,deyi p,gönderip,vazgeçip, sevk edip,ulaşmadan

sayfa 127 9.etkinlik

keskin
kökleri:kes-kin
fiilimsi eklerini almış mıdır?:yok
olumsuzluk şekilleri varmıdır?:yok
fiilimsimidir?:fiilimsi değildir.
fiilimsi ise türü nedir?:yok

uyku
kökleri:uyu-ku
fiilimsi eklerini almış mıdır?:yok
olumsuzluk şekilleri varmıdır?yok
fiilimsi midir:fiilimsi değildir
fiilimsi ise türü nedir?:yok

bilmeyerek
kökleri:bil-me
fiilimsi eklerini almış mıdır?:-erek
olumsuzluk şekilleri varmıdır?:bilme-yerek
fiilimsi midir:filimsidir
fiilimsi ise türü nedir?:zarf-fiil

patl**aya
kökleri atla-t
fiilimsi eklerini almış mıdır?:-ma
olumsuzluk şekilleri varmıdır? atlat-ma-maya
fiilimsi midir:fiilmsidir
fiilimsi ise türü nedir?:isim-fiil

sayfa 128 10.etkinlik

*''çanakkale destanı '' metninde kaynıyor kum gibi ,tufan gibi mahşer
mahşer,öteden saikalar parçalıyor afakı,beriden zelzeleler kaldırıyor
a'makı,ölüm indirmede gökler ölü püskürmede yer ,o ne müthiş
tipidir:savrulur enkaz-ı beşer ....'gibi ifadelelerle savaş sahnesi ve
savaşta Türk askerlerinin yaptıkları ,olağanüstü özellikler katılarak
anlatılmaya çalışılmıştır.
''oğuz kağan destanında ise oğuz kağan'ın özellikleri ve yaptıkları
olağanüstü özellikler (bu oğul anasının göğsünden ilk sütü içip bundan
sonra içmedi.çiğ et,çorba ve şarap istedi.dile gelmeye başladı. kırk
gün sonra büyüdü....vb)katılarak anlatılmıştır.

*bu anlatılan olağanüstü olaylar ve kişiler anlatımın da olağanüstü bir özellik kazanmasını sağl**ıştır.

sayfa 128 11.etkinlik

*destansı anlatımlar,destanlarda yer alan olağanüstü olayların ,yiğitçe
ve meydan okuyan ,kahr**anlıkları anlatan havasını yansıtır.destansı
anlatımlarda ,tarihte yaşanmış önemli olaylar ve kahr**anlıklar destan
havası içinde anlatılır.

sayfa 128 12.etkinlik

DESTANSI ANLATIMLA OLUŞMUŞ METİNLERİN ORTAK ÖZELLİKLERİ

---tarihi konular ve kahr**anlıklar işlenir.
---olağanüstü olaylar ve kişiler anlatılır.
---yapıp ,etmeler yani fiiller ön plandadır.sürekli hareket vardır.
---etkileyici bir özellik taşır.
---destan türünün yiğitçe havası vardır.

10.Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Etkinlik Cevapları 130-133 Arası
sayfa 130 14.etkinlik

ek fiil:bayılmıştı
eklendiği kelimenin türü:fiil
isimlendirme:öğrenilen geçmiş z**anın hikayesi

ek fiil:senedir
eklendiği kelimenin türü:isim
isimlendirme:ek fiilin geniş z**anı

ek fiil lurs**
eklendiği kelimenin türü:fiil
isimlendirme:geniş z**anın şartı

ek fiil:değil midir
eklendiği kelimenin türü:isim
isimlendirme:ek fiilin geniş z**anı

ek fiil:kuvvetlidir
eklendiği kelimenin türü:isim
isimlendirme:ek fiilin geniş z**anı

sayfa 130 15.etkinlik

*yapıyorum----şimdiki z**an,1.tekil kişi
*arıyorum----şimdiki z**an,1.tekil kişi
*bayılıyorum----şimdiki z**an,1.tekil kişi
*yapıyorum---şimdiki z**an,1.tekil kişi
*böler---geniş z**an,3.tekil kişi
*dolar---geniş z**an,3.tekil kişi

*''alıyorum,yapıyorum,bayyılıy orum ve arıyorum ''fiilleri şimdiki
z**an kipinde çekimlendikleri halde ''geniş z**an anl**ı vermektedir.

*fiillerdeki bu anal** kayması fiilerin farklı anl** ve z**anlarda kulllanılmasına olanak sağl**ıştır

sayfa 130 anl**a ve yoruml**a 16.etkinlik
---leyla ile mecnun ,kerem ile aslı,ferhat ile şirin gibi halk
hikayelerinin içinde hayal unsuru ve olağanüstü ögelerin yer alması
hikayelerin destansı anlatıma örnek olmasını sağlar.

17.etkinlik

destansı anlatımın kullanıldığı edebi türler

roman
hikaye
tiyatro
şiir
destan

19.etkinlik

*hasta:arkadaşım çok hastaymış.----------ek fiilin öğrenilen geçmişi,3.tekil
lezzetli:yemek çok lezzetliydi.-------ek fiilin görülen geçmişi,3.tekil kişi
okuyan:gerçeği bilen okuyandır.-----ek fiilin geniş z**anı,3.tekil kişi
bahar:ya gelen baharsa.-----ek fiilin şartı,3.tekil kişi
doktor:kardeşim doktordur.----ek fiilin geniş z**anı,3.tekil kişi

20.etkinlik

*bunu ona ulaştıtırsan çok memnun olurum.(geniş z**an -1.tekil şahıs)
*onu uyarmasaydınız ,aşağıya düşmüştü.(öğrenilen geçmiş z**anın hikayesi-3.tekil şahıs)
*lütfen buraya park etmesin(emir kipi-3.tekil şahıs)
*sınavı kazanmak için daha çok çalışmalısın(gereklilik kipi-2.tekil şahıs)

21.etkinlik

*kırmızı kaplı kitap benim.
*bugün hava çok güzel.
*bu öğrenci çok çalışkan.

sayfa 132 ölçme ve değerlendirme

1.*bir fiile -en,-esi,-mez,-er,-dik,-ecek,-miş ekleri getirilerek sıfat-fiiller türetilir.
*bir fiile -iş,-me,-mekekleri getirilerek isim-fiiller türetilir.
*bir fiile -ip,erek,ince,dikçe,eli,ken,med en,diğinde
,meksizin,cesine,e,ir,mez,esiy e ekleri getirilerek zarf fiiller
türetilir.

2.y,y,,d
3.b
4.b
5.d
6.b
7.b
8.*olağanüstü olaylar ve kişiler anlatılır.
*destan tütünün yiğitçe havası vardır.
*sürekli harket vardır.
*etkileyici bir özellik taşır.
*yapıp etmeler yani fiiler ön plandadır.

9.iki görevi vardır.
1.isimlerin ve isim soylu sözcüklerin sonuna gelerek onları yüklem yapar.

o,çok iyi bir insandı.
bana bunları anlatan sendin.

2.basit z**anlı fiileirn sonuna gelerek bu fiilleri birleşik z**anlı fiile dönüştürür.

yarın bize geliyormuş.
ne z**andır bu kitabı okuyorum.

sayfa 133
1.toplum düzeni belli kurallarla sağlanmıştır.insanlar toplum
içerisinde kanunlarla belirlenmiş kurallara ,örf ve adetlere göre
hareket eder.
2.alıcıyı belli bir alana kanalize etmek ,yönlendirmek ve telkin etmek **acıyla emredici ifadeler kullanılır.
3.''dur,sus,kalk''gibi emredici ifadeler söylenen eylemleri gerçekleştirmeye zorlayan ifadeleridir.
4.trafik levhaları ,trafikte uyulması gereken kuralları bildirir.

1.ETKİNLİK
Kanunun hükmü ve **irin emri
Madde 24 - (1) Kanunun hükmünü yerine getiren kimseye ceza verilmez.
(2) Yetkili bir merciden verilip, yerine getirilmesi görev gereği zorunlu olan bir emri uygulayan sorumlu olmaz.
(3) Konusu suç teşkil eden emir hiçbir surette yerine getirilemez. Aksi takdirde yerine getiren ile emri veren sorumlu olur.
(4) Emrin, hukuka uygunluğunun denetlenmesinin kanun tarafından
engellendiği hâllerde, yerine getirilmesinden emri veren sorumlu olur.
Meşru savunma ve zorunluluk hâli
Madde 25 - (1) Gerek kendisine ve gerek başkasına ait bir hakka
yönelmiş, gerçekleşen, gerçekleşmesi veya tekrarı muhakkak olan haksız
bir saldırıyı o anda hâl ve koşullara göre saldırı ile orantılı biçimde
defetmek zorunluluğu ile işlenen fiillerden dolayı faile ceza verilmez.

(2) Gerek kendisine gerek başkasına ait bir hakka yönelik olup, bilerek
neden olmadığı ve başka suretle korunmak olanağı bulunmayan ağır ve
muhakkak bir tehlikeden kurtulmak veya başkasını kurtarmak zorunluluğu
ile ve tehlikenin ağırlığı ile konu ve kullanılan vasıta arasında
orantı bulunmak koşulu ile işlenen fiillerden dolayı faile ceza
verilmez.

10.Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Etkinlik Cevapları 137-139 Arası
sayfa 137

7.etkinlik

*kafasına koy-.... .....anl**ca kaynaşmış birleşik fiil
*kaleme al-.........anl**ca kaynaşmış birleşik fiil
*gözüne gir- ....... anl**ca kaynaşmış birleşik fiil
*hareket et -...........yardımcı fiille kurulmuş birleşik fiil
*mutlu ol-............yardımcı fiille kurulmuş birleşik fiil
*memnun ol-.........yardımcı fiille kurulmuş birleşik fiil
*hissetmek-........yardımcı fiille kurulmuş birleşik fiil
*bileme-......kurallı birleşik fiil
*söyleyiver-.....kurallı birleşik fiil
*öleyaz-....... kurallı birleşik fiil
*verebil-.......kurallı birleşik fiil
*yapadur-....kurallı birleşik fiil
*koşuver-.......kurallı birleşik fiil
*bakakal-.......kurallı birleşik fiil

sayfa 138

8.etkinlik

*yazabildi----yeterlilik
*koşuver-----tezlik
*gidedur------süreklilik
*düşeyazdı------yaklaşma

10.etkinlik

*davranmalıdırlar.
bulundurul**az
yapıl**az
bulunul**az
verilemez
yakalan**az
tutuklan**az
sürgün edilemez
suçsuz sayılır
suçlu sayıl**az
yoksun bırakıl**az
olmalıdır
özendirmeli
geliştirmelidir

*metinde geçen bu fiillerle insanların yapması veya yapm**ası
gerekenler bildirilmiştir.altı çizili olan fiiller edilgen çatılı
fiillerdir.yani fiiilin bildirdiği yargıyı yapan belli değildir.

sayfa 139

4.metin

fiil---------------------------fiil çatısı
gerekiyordu(korum**) ------etken
yaptım----------------------etken
gerdim-----------------------etken
yatmıyordum---------------etken
yatıyordum----------------etken
veriyordu------------------etken

5.metin

fiil---------------------------fiil çatısı
gerekiyordu(korunması)-------edilgen
yapıldı-----------------------edilgen
gerildi----------------edilgen
yatılmıyordu-------------edilgen
yatılıyordu---------------edilgen
veriliyordu----------------edilgen

*fiilin bildirdiği iş,oluş veya hareketi yapan kişinin belli olduğu
durumlarda etken çatılı fiiller ,fiilin bildirdiği iş,oluş veya
hareketi yapan kişinin belli olmadığı durumlarda da edilgen çatılı
fiiller kullanılır..

10.Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Etkinlik Cevapları 160-163 Arası
Hazırlık çalışmaları
S.160

1.Sorunların çözümünde başkalarının fikirlerini almak herzaman iyidir.
Çünkü bizim düşünmediğimiz yada aklımıza gelmeyen birşeyi başkası akıl
edebilir yada düşünebilir..

2.Tartışmada düşünceleri açıklarken, sakin olmak gerekir en başta.Karşı
tarafın tepkisi ne olursa olsun mümkün olduğunca alttan almalı ve iyi
niyetli olmalıyız.
Ve tartışma yaparkende örnek,kaynaklar ve kendimizi iyi ifade etmeliyiz...

3.Agust Bloni'ye ait bu sözde aslında tartışma yokken, iki insanın bir
konuda zıt görüşlü olması ve bu yüzden bu görüş sayesinde tartışmanın
ortaya çıkmasını anlatıyor..

1.Metin cevapları

1.Bu metinin yazılış amacı, Geçmiş dönemlerde Türk Tiyatrosunun batıyı
taklit ederek başarısız olduğunu ve sonraki yıllarda kendimize has bir
tarz oluşturarak batı etkisinden uzaklaştığımızı ve daha başarılı
olduğumuzu anlatıyor..

2.Soruyla başlamıştır. Ve örneklendirmeler yaparak konuya devam etmiştir..

3.Gözlemci bakış açısıyla yazılmıştır ve karşılaştırmalar yapılmıştır örnek verilerek..
4.Katkısı olmuştur, konuyu açıklaması hakim olması ve örnekler vermesi bunu gösterir.
5.Göndergesel işlevde kullanılmıştır. Ayrıca örneklendirmeler,yazar isimleri ve kaynaklar gösterilmiştir..

2.Etkinlik

1.* Bu soru yüzyıldır tartışılıyor (zaman zarf)
* En az bir doksan yıl için çizilş oldu (zaman zarfı)
* Çoğu zaman (zaman zarfı)

2.Farklıdır çünkü örnek vericek olursak ;

'' Okula gittim '' cümlesi sadece birşeyi belirtir durumu belirtir. Ama ;
'' Bugün okula gittim '' cümlesinde daha ayrıntılı bir zaman işareti vardır yani burada zaman daha belirgindir..

S.162 / 2.metin

1.Yine soruyla başlamıştır..
2.Burada yazar kişisel bilgileri eklemiştir. Örnek cümleler : -Bence ve
diye söz aldı A.

3.Etkinlik
(tabloyu yapmadık , hoca işaret koymayın hiçbirine dedi, fazlada durmadık üzerinde)

* Bundan hareketle tartışmacı anlatımda kelime ve cümlelerin özelliklerini belirleyin..
- Tartışan kişi konu hakkında belli bir bilgiye sahip olması gerekir,
kendini ifade ederken gereksiz söz tekrarından ve karmaşık kelimelere
yer vermemesi gerekir.Kendi düşüncelerini kısa,kesin ve uygun bir
üslupla kullanması gerekir..

S.163
Anlama ve yorumlama / 7.Etkinlik

*Dil göndergesel işlevde kullanılır.
*Tartışılan konunun tartışılabilir nitelikte olması
*Açık ve kesin ifadelerin olması
*Bir konu hakkında söz söyleyenlerin yani tartışanların o alanda uzman veya bilgili olması gerekir
*Ve 2 zıt düşüncenin konusu ele alınır..

10.Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Etkinlik Cevapları 183
Hazırlık
1-üniversiteyi bitirmiş iyi gelirli bir işe sahip olmak isterdim(tabi bu benim fikrim)
2-gelecek nesillere temiz,barış içinde,savaşın olmadıgı...bir dünya bırakmak isterdim
3-teknolojik gelişmeler olsun ama zararları da ortadan kalksın
1.ETKİNLİK:
*ÜTOPYA:gerçekleşmesi mümkün olmayan hayaller
*ortak özellikler:-hayalidir -gerçekleşmesi mümkün degildir

10.Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Etkinlik Cevapları 184
1. Ütopya
Thomas More, kendisinden sonra gelen bütün “toplum mühendislerini”
etkileyecek bir kavram olan ütopya sözcüğünün isim babası olmasaydı,
belki de yalnızca İngiliz siyasi tarihinde bir madde olarak kalacak ve
onurlu mücadelesi pek bilinmeyecekti. Oysa, 1478 doğumlu Sir Thomas
Moore, Kral’a, hayatı pahasına da olsa HAYIR demesini bilen ve
inançlarını hiç bir baskı altında değiştirmeyen bir kişiydi.
Farklılıkları daha Üniversite eğitimi sırasında belirmeye başlamıştı.
Oxford’da Grekçe ile tanışmış ve Grek düşüncesini yeniden araştıran
İtalyan Rönesanssına sempati duymuştu. Bu eğilimi ailesi ve
otoritelerin tepkisini çekince, dostu Erasmus’un da etkisiyle hukuku
seçti. 1504 ise, parlamentoda - VIII.Henry’nin vergi isteğine karşı
çıkan- muhalif bir üyeydi. 1514’de şövalye de oldu.
Kral, pek hoşlanmamakla birlikte, giderek popülerleşen, bilgisi ve
tavırları ile sivrilen More’la ilişkilerini sıcak tutmaya çalıştı. Önce
Adalet Bakanlığına getirildi More. Ancak, mahkemeye işi düşenlerden
hediye almayı reddederek teamülleri çiğnedi! Ardından Kral’ın boşanma
isteğini reddetti. Böylece sarayla arası açıldı ve 1532’de istifa etti
bakanlıktan. Davet edildiği evlilik törenine de katılmadı. 1534’de
VIII. Henry’nin parlamentodan geçirdiği “Üstünlü Yasası”nı da
inançlarına ve hukuka aykırı bulduğu için kabule yanaşmadı ve kralın
papadan üstün olduğuna dair yemin etmeyi reddetti. İpler gerilmiş,
kılıçlar çekilmişti artık. Suçu idamı gerektirmiyordu, ancak yalancı
tanıklıklarla “vatana ihanet ettiği” saptandı..! Tavrından vazgeçerse
affa uğrayacağı söylendiği halde, inançlarını çiğnemedi, vicdanının
sesine uydu ve başını cellada vermekten imtina etmedi (1535). Gerçek
bir aydındı Thomas More...
Kavram olarak Ütopya

Kuzey ülkelerinde Rönesans, İtalya’dan sonra başladı ve hemen reformla
karışmış bir duruma geldi. Bu nedenle dinsel etkilenmişliği vardı,
anarşist ve ahlakdışı değildi. Tersine sofuluk ve kamu erdemiyle
ilişkiliydi. Bu akımın örnekleri aynı dönemde yaşamış ve arkadaş olan
Erasmus ve Sir Thomas More’dur. İkisi de meslekten filozof değillerdi,
sistematik her şeye karşı hoşnutsuzluğu temsil ediyorlardı ve
Skolastiğe olan tepkiyi belirleyen de bu hoşnutsuzluktu.
Konuya balıklama dalmadan önce, sözcüğün sözlüksel bir tanımını vermek
istiyorum. Ana Britanica’nın Ütopya maddesi şöyle ; “yaşayanlarına
kusursuz bir düzen içinde var olma olanağı sağladığı kabul edilen ideal
ülke”. Kelimenin çağrışımı ise, “olanaksız ölçüde idealist” reformcu
görüşlere temel olmuştur(tabii buradaki idealizmi felsefi idealizmden
ayırmak gerekiyor). Sözcük ilk olarak Sir Thomas More tarafından 1516
yılında telaffuz edildi. Terimi yunanca qu (değil) ve topos(yer)
sözcüklerinden türeten More, olmayan yer anl***** gelen sözcüğü,
bütünüyle akıl yoluyla yönetilen ortak mülkiyete dayalı bir kent
devleti olarak betimledi.
Yani, ütopya üretilmiş bir sözcük, ama kavramsallaşması ile birlikte,
beklenmedik bir etki yaratmış. Onun üstüne herkesin farklı anlamlar
yükleyişi basit bir dilsel olanaksızlıktan değil, toplumsal
tasarımlardaki karşıtlıklardan geliyor. Gün****k konuşmalarımızda
hayalcilik gibi kullanıyoruz bu sözcüğü, ama felsefi, siyasi ve
ideolojik kuruluşları biraz farklı. Oralarda hayal ve gerçek birbirine
karışıveriyor. En büyük ve etkili ütopyalar olarak, çok ya da tek
tanrılı, cennet ve cehennem tasarımlı dinleri, bu hayal ve gerçek
karışımı için örnek olarak göstermek mümkün. Thomas Moore’un bu kavramı
kullanışından önceki tarihsel dönemlerde de -adı din ya da felsefe olsa
da- ütopyacı anlayışları bulup çıkartmak hiç de zor değil. Bu tarih
neredeyse yazının/mağara resimlerinin tarihi kadar gerilere uzanıyor.
More’un Ütopyası
Thomas More’un “Ütopya”sı, roman sanatının henüz ortaya çıkmadığı o
tarihlerde, bir anlatı metni olarak kurgulanmıştır ve Kolomb’un
keşiflerinin etkisiyle yazılmış ilk kurgusal metin olması nedeniyle de
ilginçtir. Ütopya, Güney yarım küresinde bir adadır. Hikaye, bu adada
yaşamış bir gemicinin, ada halkının kurduğu düzeninin mükemmelliğini
Avrupa’ya tanıtması biçiminde sürer. Böylece More, hem İngiltere’deki
iktidarın mutlak olamayacağını belirtir, hem de olması gerekenleri
işaret eder. Siyasi ve ekonomik hayatı yeniden kurgular.
“Ütopya”, devletin ilk mimari tasarım olarak da ilgiye değer; Bu ada
devletinde, hepsi aynı plana sahip 54 kent var ve sadece başkentin
planları değişik. Bütün cadde genişlikleri aynı (10 metre kadar).
Herkesin evi aynı stilde. Evlerde bir sokak bir de bahçe kapısı var ve
kilit yok. Herkes istediği eve girebilir, damlar da düzdür. Sahiplik
duygusu olmasın diye 10 yılda bir ev değiştirilir. Köylerde her biri 40
kişiyi barındıran çiftlikler bulunur ve şimdi More’nun eşitliğinin
sınırına geliyoruz, bu 40 kişiden ikisi köle! Her çiftlik yaşlı ve
bilge olan bir kadın ve bir erkek tarafından yönetiliyor. Evlerin bile
bu denli aynı olduğu adada elbette kılık ve kıyafet de belirlenmiş,
herkes daha doğrusu her kategori yaz kış aynı türde giyiniyor. Bir
giysi yedi yıl dayanacaktır. Çalışma sonunda giyilen yün
harmaniyeler(pelerin) de aynıdır ve doğal yün rengindedir.
Tanıtımı More’un cümleleri ile sürdürürsek;
“Bizim toplumumuzda kadınlar, rahipler, hizmetçiler, dilenciler
çoğunluk yararlı bir iş yapmaz. Zenginlerin varlığı dolayısıyla da
gereksiz lüksler için çok emek harcanır. Ütopya cumhuriyetinde bunların
önüne geçileceğinden çalışma 6 saat olarak belirlenmiştir. Eğer artık
değer ortaya çıkarsa, günlük çalışma saati kısıtlanır. Aile
ataerkildir. Evlenen oğul babasıyla oturur. Eve sığmazsa yeni bir eve
aktarılınır. Kentler büyürse yeni bir kent kurulur. Hayvanların
öldürülmesi, özgür yurttaşlar zalimliği öğrenmesin diye kölelere havale
edilir. Yemek kamuya ait salonlarda yenir ve buradaki ayak işlerini de
köleler görür. Evlenirken hem erkeğin hem kadının bakir olması esastır.
Demirin olmadığı adada bunu sağlamak için dış ticaret yapılır. Savaş
zaferleri ile övünülmez, ancak zorunluluk halinde savaşa girilir ve
mümkünse paralı askerler tutulur. Altın ve gümüş birikimi savaş için
yapılır. Gün****k hayatta ise altın ve gümüş oturak ya da hayvan
zinciri olarak kullanılır ki nefret edilsinler. Mutluluğu zevkte bulan
bir ahlak ve çilecilikten uzak bir dinsel tutum söz konusu. Kadınlar da
rahip olabilir, rahipler onurlandırılır ama toplumda güç sahibi de
değillerdir. Tanrıya inanmayanlar yurttaş sayılmaz ve siyasal yaşantıya
katılmazlar ama hiçbir bakımdan rahatsız edilmezler.”
Görülüyor ki More’un ütopyası şaşırtıcı ölçüde liberal ve o ana dek
Hıristiyan dünyasında görülmedik derecede laiktir. Komünizm tasarısı
ise pek önemli değil, çünkü ondan ne anlaşıldığı belirsiz ; üstelik bu
tarz bir komünizm pek çok dinin söyleminde de fark edilir. Mesela,
Müslümanlığın cennet tasarımını bile göz önüne getirirsek, mülkiyet
ilişkilerinden söz edilmeyen eşitlikçi bir yaşantı algılarız. Buradaki
liberal düşünceler; savaş, dinsel hoşgörü, yumuşak cezalar, hayvanların
öldürülmesine karşı duyulan irkilti incelendiğinde ortaya çıkıyor.
Sanki kendi geleceğini okumuşçasına, More, “Ütopya”sına, hırsızlığa
ölüm cezası verilmesini eleştiren bir kanıtla başlar.
Her ütopya, kendi çağının toplumsal koşullarının bir eleştirisi
niteliğini barındırır. Dinsel bir inançla, yaşanan kötülüklerden,
Hıristiyanlığın başlangıcındaki eşitlikçi görüşlerle arınılacağı
öğretisine inanan Thomas More, siyasi iktidarın tek elde toplanmasına
ve sınıfsal imtiyazlara karşı çıkan bir metin yazmıştır. Ne var ki, ilk
bakışta eşitlikçi görünen bu ütopyanın da altını kazıyınca, bir çok
ütopyada olduğu gibi, bireyi yok sayan ve tek tipleştirici bir toplum
mühendisliği ile karşılaşırız. Toplumda farklılığa yer yokmuş gibi
görünür, ama yönetimle ilgili kişiler bilgililer arasından seçilir.
Yani ütopik de olsa, bilginin topluma yayılacağı düşüncesi öne
sürülmez. Buradan, soylu kesimin yoksul halkı ne denli küçümsediği
çıkarılabilir. Toplumun en hümanist ve aydın insanları bile, toplum
tasarılarında sınıf farklılıklarını bir biçimde ortaya koyuyorlar.
Ancak, 1518 yılında yazılmış bu metni kendi dönemindeki düşünceler,
yasalar ve inançlar eşliğinde değerlendirmek gerekir. Buradaki tek
tipleştirmedeki abartı, dönemin soylularının debdebesi ve toplumun
büyük yoksulluğuna bir tepkidir mesela.
Thomas More’dan sonra da bir çok ütopya yazıldı. Hatta, kimilerine göre
Marx’ın komünizmi de bir ütopyaydı. Ütopya yazımının seçkinciliğine
karşı anti-ütopyalar da üretildi. Ama, yapısı ne olursa olsun,
“toplumsal ütopya, yoksul sınıfların ayrıcalıklı sınıflara ya da
düşünen insanın varolan düzene karşı duyduğu hınçla başlar ama onu
aşarak yeni toplum mo****ni çizer; yeni toplumun varlığını geçmişte ya
da gelecek içinde, boşlukta bir yere yerleştirir, zamansa belirsizdir.
Bu yeni toplum varolanın negatifidir. Bu düşünce çağının insanlarını
devrimci eyleme çağırmamakla birlikte, mutluluk arayışı içinde, kurulu
düzenin yıkılması için çalışır ve ara sıra yolunu şaşırmış olsa da her
zaman bir değişiklik gereğini dile getirir”.

a.ömer Türkeş

2. Metinde yazar gerçekleşmesi mümkün olmaya bir düşüncesini,
hayalindeki ülkeyi anlatmış ve bu ülkedeki yaşamı kendi bakış açısında
değerlendirmiştir.
3. Metinde yazarın düşündüğü ülke ve bu ülkede yaşayan insanların
özellikleri anlatılmıştır. Anlatılan ülke ve bu ülkede yaşayan
insanların özellikleri tamamen tasarı boyutunda ve gerçekleşmesi mümkün
olmayan özelliklerdir.
4. Metinden hareketle yazarın, geleceği çok güzel gürmek isteyen, hayal dünyası geniş bir ütopist olduğu söylenebilir.

2.ETKİNLİK,

• Cümlelerde yer alan “ve, oysa, yani” gibi sözcükler tek başlarına
anlamı olmayan ancak cümlede kelime ve kelime gruplarını anlan
bakımından birbirine bağlayan “bağlaç” görevinde olan sözcüklerdir.
Bağlaçlar bağlandıkları sözcükler arasında çeşitli anlam ilişkileri
kurar.
2.Metin:
1. metinde geçen “1.4 C° ile 5.8 C° arasında bir artış alacağını”,
“Sosyal – ekonomik sektörleri ekolojik sistemleri ve insan yaşamını
doğrudan etkileyecek nemli değişikliklerin olacağı”,”oluştura bilir”
ifadeleri ihtimal anlamı vermek ve metinde gelecekle ilgili tahminleri
dile getirmek için kullanılmıştır.
2. Metinde anlatılanların çıkış noktası olarak küresel ısınma ve iklim değişikliği verilmiştir.

3.ETKİNLİK

Metinler Bağlaçlar Bağlama Grupları
Ütopya
ve – de – değil – ama
-ya da – yalnız -
ne… ne – da… da - da yani, ile
Köle çocuklar yada başka memleketlerde köle olanlar, yönetici ve yargıç, savaştan da vuruşmadan da

İklim Değişikliği
ve – de – veya
Ekonomik büyüme ve nüfus artışı, öngörülemeyen veya tahmin edilemeyen
çevresel, sosyal ve ekonomik sonuçlar.

bağlaçlar çıkarıldığında metnin anlatımında bozulma olduğu gibi
• Bağlaçlar tek başlarına anlamı olmayan, görevli sözcüklerdir.
bağlaçlar sözcükler söz gruplarını ve cümleleri birbirine bağlar.
Bağlaçlar başka kelime sınıfların(edat,zarf) geçemez.
Bağlaçlar cümlede öge olamaz.

Basit bağlaçlar
Ve-de-yani-ama-ile

Türemiş bağlaçlar.:yalnız
Birleşik:ya da veya

3.ve 4.metin
1.metinlerde geçen ‘’varmıdır,yoktur,yoksa,öyleys e,değil mi,desem
ki’’ifadeleri ihtimal anlamı taşımaktadır.bu ifadeler metindeki
cümleleri ihtimal anlamıyla birbirine bağlamakla görevlendirilmiştir.

4.ETKİNLİK
----3 metindeki bağlaçlar çıkarıldığında metnin anlamında bozulma
olduğu görülür.çünkü bağlaçlar,cümleleri,kelime ve kelime gruplarını
anlam olarak birbirine bağlamakla görevi sözcükler oldukları için
bağlaçlar çıkarıldığında metindeki bu anlam birliği de bozulacaktır.
---bazı bağlaçlrın yerine başka bir bağlaç kullanılabili.örneğin ve
bağlacının yerine ile bağlacı veya bağlacının yerine ya.. ya bağlacı
bile bağlacının yerine dahi bağlacı kullanılabilir.

----ve ,ile bağlaçlarının yerine virgül,ama,fakat,çünkü,de bağlaçlarının yerine de noktalı virgül kulanılabilir.

5.ETKİNLİK
ZAMAN BİLDİREN KELİMELER
Anda---verip---bir nisan akşamı---günlerden sonra bir gün –sonra-sesimi tekrar duyduğun gün

BİRLEŞİK BAĞLAÇLAR
Doğar---toplarlar----yardımlaşır----arıyorum---düşmüşüm---sürdüm---kopardım---karşılayacak---

---zaman bildiren kelimler ve çekimli fiiller metnin anlamını zaman bakımından etkilemiştir.

10.Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Etkinlik Cevapları 194-197
sayfa 194

1.mülakatı yapan kişi ile attila ilhan'ın resmi bir hitap ve dinleyiş
tarzları vardır.mülakatta bu resmiyet önemli bir özelliktir.

2.metinde gerçekleşen iletişimde görme ve işitme duyularının etkin olarak kullanılması mülakatı olumlu yönde etkilemiştir.

3.mülakatı gerçekleştiren kişi attila ilhan'a sorularını yöneltirken resmi bir üslup kullanılmıştır.

4.attila ilhan ,sorulara cevap verirken aynı resmiyetin içinde samimi bir üslup kullanmıştır.

5.metnin giriş bölümündeki tanıtımdan anlaşıldığı kadarıyla röportaj bir televizyon veya radyo programında gerçekleştirilmiştir.

6.karşılıklı konuşmalar bağlama ve konuşan kişilere göre değişir.

7.mülakatın uzun yada kısa olması yapılan söyleşinin niteliğine göre değişebilir.

sayfa 195

1.metinde yazar kış aylarını ,günlerinin kısa olması sebebiyle
sevmediğini ancak kışın soğuğundan şikayetçi olmadığını dile
getirmiştir.

2.yazar düşüncelerini sıralarken okuyucuyla sohbet havası içerisinde,samimi bir üslup kullanmıştır.

3.ETKİNLİK

GELDİĞİ GİBİ:
gönderici:yazar
ileti:kış ayı ile ilgili düşünceler
kanal:yazı
alıcı:kuyucu
bağlam:metin

ATTİLA İLHAN 'LA MÜLAKAT

gönderici:mülakatı yapan kişi attila ilhan
ileti:sorular-cevaplar
kanal:öz
alıcı:attila ilhan mülakatı yapan kişi
bağlam:mülakat

*mülakat metninde iletişim soru-cevap şeklinde gerçekleştirildiği için
söyleşmeye bağlı bir anlatımla iletişim gerçekleştirilmiştir.''geldiği
gibi''metninde ise yazar iç konuşmaya (monolog)dayalı bir anlatım
gerçekleştirmiştir.

sayfa 196

4.ETKİNLİK
*metnin anlatımında jest ve mimiklerin kullanılmasının anlatımı daha doğal ,daha etkili bir hale getirdiği vurgulanır.

5.ETKİNLİK

*verilen cümlelerde geçen ''hay hay''ifadesi olur,tamam,peki
anlamlarına gelecek şekilde bir düşünceyi ,''hay Allah!''ifadesi ise
bir duyguyu dile getirecek şekilde kullanılmıştır.

*metinlerde geçen ''keratalar ,vuuu,üşüdüm,hele şimdi ,değilsiniz
ya,ah,hay hay ,ibey,arabacı ,bravo ''gibi sözcükler bir duyguyu ifade
ederek ,seslenme anlamı taşıyarak ünlem görevinde kullanılmıştır.

sayfa 197

1.metinde yapılan bazı söz ve anlam tekrarları anlatımı daha etkili
hale getirmek ve bazı ifadelere dikkat çekmek amcıyla yapılmıştır.

7.ETKİNLİK

YALNIZ ÇOCUĞUN AZABI :ağaçların bile sıhhatine imrenerek yürürdüm.
Bende onların arasındayım ve onların arasında büyüğümde yoktu.. Yalnız
bende meçhul bir hastalık vardı. Sekiz yaşımdan beri çekiyordum.

Bende buradaki pek çok çocuk gibi nice muayene odalarının önünde
yıllarca bekledim. Artık benim yanımda büyüğümde yok, artık ondört
yaşımdayım. Yalnız başıma demir parmaklıklı kapıyı geçip 9.Hariciye
Koğuşu’na doğru ağaçların sağlığını kıskanarak yürür, içimi ürperten bu
dehlize birazda korkarak girerdim

» 9.Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Etkinlik Cevapları
» 11.Sınıf Edebiyat Kitabı Etkinlik Cevapları
» 10.sınıf edebiyat kitabı cevapları
» Photoshop CS4 egitim kitabı e-book
» Seni SeviyOrum Cevapları...